ประเภทท่อในระบบสุขาภิบาล

งานระบบสุขาภิบาล ท่อถือเป็นองค์ประกอบสำคัญที่มีส่วนทำให้ระบบสุขาภิบาลทำงานได้อย่างสมบูรณ์ ในด้านการออกแบบ และการเลือกใช้วัสดุท่องานระบบสุขาภิบาลในประเทศไทย สามารถแบ่งประเภทท่อที่ใช้งาน  ได้ดังนี้

– ท่อประปาเหล็กอาบสังกะสี 

เป็นท่อที่เหมาะกับการใช้งานในระบบส่งน้ำ งานสาธารณูปโภค (งานท่อประปา) และงานท่อในระบบชลประทาน

มีลักษณะเป็นท่อเหล็กกล้ากลมชุบกัลป์วาไนซ์ และชุบสังกะสี มีทั้งเป็นปลายเกลียว คาดเหลือง, คาดน้ำเงิน, ปลายเรียบ คาดแดง มีคุณสมบัติแข็งแรง รับน้ำหนักได้ดี ทนทานต่อแรงกระแทกไม่หักงอ ทนการกัดกร่อน ทนต่อความดันและอุณหภูมิที่สูงๆ ได้ 

– ท่อพีวีซี (Polyvinyl chloride or PVC)

ท่อพีวีซีสีฟ้า เป็นท่อที่เหมาะสำหรับใช้งานภายในอาคาร หรือในที่ร่ม มีความหนาตามระดับการรับแรงดันของท่อ นิยมใช้ในงานสุขาภิบาล เช่น ใช้เป็นท่อประปาสำหรับระบบน้ำดื่ม หรือใช้กับระบบปั๊มน้ำ หรืองานท่อระบายน้ำ  

ท่อพีวีซีสีเทา เป็นท่อที่ใช้สำหรับการเกษตร หรือน้ำทิ้งเท่านั้น มีขีดจำกัดในด้านความแข็งแรง เหมาะกับการใช้งานแบบเดินลอย ไม่ควรฝังดิน เพราะอาจแตกหักชํารุดได้ง่าย

– ท่อโพลีเอทิลีน (Polyethylene)

หรือเรียกอีกอย่างว่าท่อ PE เป็นท่อน้ำสีดำ ตัวท่อมีความยืดหยุ่นสูง เนื่องจากใช้ความร้อนในการเชื่อมต่อ มีความทนทาน และสามารถดัดโค้งงอได้ง่ายโดยไม่ต้องมีข้อต่อ ซึ่งใช้แทนท่อเหล็ก หรือท่อ PVC ได้ 

– ท่อโพลีบิวทีลีน (Polybutylene)

หรือเรียกอีกอย่างว่าท่อ PB มีลักษณะโดยทั่วไปคล้ายท่อ PE มีคุณสมบัติทนความร้อน สามารถนําไปใช้เป็นท่อน้ำร้อนได้

– ท่อ HDPE (High Density Polyethylene)

เป็นท่อที่มีน้ำหนักเบา ไม่แตกหักง่าย ดัดโค้งงอได้ ติดตั้งง่ายโดยไม่ต้องใช้กาวต่อ สามารถใช้เป็นท่อน้ำเย็น และท่อน้ำร้อนได้ มีอายุการใช้งานค่อนข้างนาน แต่อาจเสื่อมสภาพได้เร็วขึ้นถ้าหากได้รับ แสงอัลตราไวโอเลต กับแสงแดดจัดเป็นเวลานานๆ ดังนั้นจึงนิยมใช้งานในร่ม หรือ พื้นที่ ที่แดดไม่จัดมากเกินไป

– ท่อ PP-R 80 (Random Copolymer Polypropylene 80)

เป็นท่อที่ผลิตจากพลาสติกสะอาด ปราศจากสารปนเปื้อน หรือ พิษที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ มีอายุการใช้งานไม่ต่ำกว่า 30 ปี สามารถใช้งานร่วมกับท่อชนิดอื่นได้ ใช้เป็นท่อน้ำร้อน และน้ำอุณหภูมิปกติได้ มีราคาค่อนข้างสูง และต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญในการติดตั้ง

– ท่อเหล็กบุ PE ผลิตจากเหล็กชุบสังกะสี

เป็นท่อที่ปราศจากสารปนเปื้อน มีความคงทนแข็งแรง ป้องกันสนิมได้ สามารถรับแรงดันน้ำได้ดี สามารถใช้เป็นท่อน้ำร้อน และน้ำอุณหภูมิปกติได้ ติดตั้งง่าย แต่มีราคาค่อนข้างสูง

– ท่อทองแดง

เป็นท่อที่ไม่มีตะเข็บ ลักษณะทางกายภาพของตัววัสดุไม่มีรูพรุน เนื่องจากเป็นโลหะบริสุทธิ์ที่มีส่วนประกอบของแร่ทองแดง 99.99% สามารถป้องกันการดูดซึมของเชื้อแบคทีเรีย ทนต่อการกัดกร่อน ไม่เป็นสนิม นิยมใช้เป็นท่อน้ำร้อน เพราะทนทาน และเก็บความร้อนได้ดี นอกจากนี้ยังมีอัตราการขยายตัวที่ค่อนข้างต่ำ ทนต่อแรงดันได้ดี มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน 

– ท่อซีเมนต์หรือท่อกระเบื้องกระดาษ

เป็นท่อที่มีลักษณะเป็นเนื้อเดียวกันตลอด ไม่มีตะเข็บ ซึ่งไม่ค่อยทนต่อแรงดันมากนัก นิยมใช้ในงานระบายน้ำโสโครก งานส่งน้ำตามโรงงานอุตสาหกรรม และงานส่งน้ำเพื่อการเกษตร